Tổ chức chính trị - xã hội quan trọng

Các tổ chức chính trị - xã hội ở Việt Nam hầu hết được Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức thành lập trong giai đoạn trước Cách mạng tháng Tám (1945), nhằm vận động quần chúng ủng hộ và tham gia phong trào chính trị của Đảng, chủ yếu là phong trào giành độc lập dân tộc [2]. Đảng coi các tổ chức này là cánh tay nối dài của mình, thực hiện các nhiệm vụ do Đảng giao phó và là công cụ tham gia giám sát chính quyền và quản lý hành chính nhà nước.[3]

• Mặt trận Tổ quốc (dưới tên gọi Hội Phản đế Đồng minh) ra đời năm 1930 sau sự kiện Xô viết Nghệ Tĩnh
• Hội Nông dân Việt Nam ra đời tháng 10/1930 dưới tên gọi Tổng Nông hội Đông Dương
• Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ra đời ngày 26/03/1931 (Đoàn Thanh niên Cộng sản Việt Nam)
• Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thành lập ngày 20/10/1930.
• Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thành lập ngày 28/07/1929 (dưới tên gọi Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ)
• Riêng Hội Cựu chiến binh Việt Nam được thành lập ngày 6/12/1989.[1]

Tổ chức đặc thù

28 các tổ chức quần chúng công còn lại được liệt vào nhóm các hội có tính chất đặc thù (hoạt động trên phạm vi cả nước) theo Nghị định số45/2010/NĐ-CP. Nghị định này là cơ sở để các hội đặc thù nhận được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Các tổ chức đặc thù được chia ra làm hai nhóm chính:

- Nhóm tổ chức “mẹ” (umbrella organizations), có nhiệm vụ hỗ trợ việc đăng ký và hỗ trợ cơ quan quản lý trong việc quản lý tổ chức xãhội khác, có quyền lực chính trị cao:

• Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA),
• Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam (VULA),
• Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam (VUFO),
• Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (VCA).

- Nhóm các tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, hay xã hội - nghề nghiệp: 21 tổ chức hội đặc thù khác theo Quyết định số 68/2010/QĐ-TTG, ví dụ như:

• Hội Nhà báo Việt Nam,
• Hội Sinh viên Việt Nam,
• Hội Khuyến học Việt Nam,
• Hội Chữ thập đỏ,
• Hội Người cao tuổi.

Nhóm này không hệ thống chính trị của Việt Nam, mà chỉ tham gia với tư cách là thành viên của MTTQ.